From the Orthodox Metropolis of Zambia about the Parable of the Good Samaritan

Orthodox Metropolis of Zambia (photo from here)

What is the meaning of the Parable of the Good Samaritan?

The Parable of the Good Samaritan is precipitated by and in answer to a question posed to Jesus by a lawyer. In this case the lawyer would have been an expert in the Mosaic Law and not a court lawyer of today. The lawyer’s question was, “Teacher, what shall I do to inherit eternal life?" (Luke 10:25). This question provided Jesus with an opportunity to define what His disciples’ relationship should be to their neighbors. The text says that the scribe (lawyer) had put the question to Jesus as a test, but the text does not indicate that there was hostility in the question. He could have simply been seeking information. The wording of the question does, however, give us some insight into where the scribe’s heart was spiritually. He was making the assumption that man must do something to obtain eternal life. Although this could have been an opportunity for Jesus to discuss salvation issues, He chose a different course and focuses on our relationships and what it means to love.

Jesus answers the question using what is called the Socratic method; i.e., answering a question with a question: “He said to him, ‘What is written in the law? What is your reading of it?’" (Luke 10:26). By referring to the Law, Jesus is directing the man to an authority they both would accept as truth, the Old Testament. In essence, He is asking the scribe, what does Scripture say about this and how does he interpret it? Jesus thus avoids an argument and puts Himself in the position of evaluating the scribe’s answer instead of the scribe evaluating His answer. This directs the discussion towards Jesus’ intended lesson. The scribe answers Jesus’ question by quoting Deuteronomy 6:5 and Leviticus 19:18. This is virtually the same answer that Jesus had given to the same question in Matthew 22 and Mark 12.

In verse 28, Jesus affirms that the lawyer’s answer is correct. Jesus’ reply tells the scribe that he has given an orthodox (scripturally proper) answer, but then goes on in verse 28 to tell him that this kind of love requires more than an emotional feeling; it would also include orthodox practice; he would need to “practice what he preached.” The scribe was an educated man and realized that he could not possibly keep that law, nor would he have necessarily wanted to. There would always be people in his life that he could not love. Thus, he tries to limit the law’s command by limiting its parameters and asked the question “who is my neighbor?” The word “neighbor” in the Greek means “someone who is near,” and in the Hebrew it means “someone that you have an association with.” This interprets the word in a limited sense, referring to a fellow Jew and would have excluded Samaritans, Romans, and other foreigners. Jesus then gives the parable of the Good Samaritan to correct the false understanding that the scribe had of who his neighbor is, and what his duty is to his neighbor.

The Parable of the Good Samaritan tells the story of a man traveling from Jerusalem to Jericho, and while on the way he is robbed of everything he had, including his clothing, and is beaten to within an inch of his life. That road was treacherously winding and was a favorite hideout of robbers and thieves. The next character Jesus introduces into His story is a priest. He spends no time describing the priest and only tells of how he showed no love or compassion for the man by failing to help him and passing on the other side of the road so as not to get involved. If there was anyone who would have known God’s law of love, it would have been the priest. By nature of his position, he was to be a person of compassion, desiring to help others. Unfortunately, “love” was not a word for him that required action on the behalf of someone else. The next person to pass by in the Parable of the Good Samaritan is a Levite, and he does exactly what the priest did: he passes by without showing any compassion. Again, he would have known the law, but he also failed to show the injured man compassion.

The next person to come by is the Samaritan, the one least likely to have shown compassion for the man. Samaritans were considered a low class of people by the Jews since they had intermarried with non-Jews and did not keep all the law. Therefore, Jews would have nothing to do with them. We do not know if the injured man was a Jew or Gentile, but it made no difference to the Samaritan; he did not consider the man’s race or religion. The “Good Samaritan” saw only a person in dire need of assistance, and assist him he did, above and beyond the minimum required. He dresses the man’s wounds with wine (to disinfect) and oil (to sooth the pain). He puts the man on his animal and takes him to an inn for a time of healing and pays the innkeeper with his own money. He then goes beyond common decency and tells the innkeeper to take good care of the man, and he would pay for any extra expenses on his return trip. The Samaritan saw his neighbor as anyone who was in need.

Because the good man was a Samaritan, Jesus is drawing a strong contrast between those who knew the law and those who actually followed the law in their lifestyle and conduct. Jesus now asks the lawyer if he can apply the lesson to his own life with the question “So which of these three do you think was neighbor to him who fell among the thieves?" (Luke 10:36). Once again, the lawyer’s answer is telling of his personal hardness of heart. He cannot bring himself to say the word “Samaritan”; he refers to the “good man” as “he who showed mercy.” His hate for the Samaritans (his neighbors) was so strong that he couldn’t even refer to them in a proper way. Jesus then tells the lawyer to “go and do likewise,” meaning that he should start living what the law tells him to do.

By ending the encounter in this manner, Jesus is telling us to follow the Samaritan’s example in our own conduct; i.e., we are to show compassion and love for those we encounter in our everyday activities. We are to love others (vs. 27) regardless of their race or religion; the criterion is need. If they need and we have the supply, then we are to give generously and freely, without expectation of return. This is an impossible obligation for the lawyer, and for us. We cannot always keep the law because of our human condition; our heart and desires are mostly of self and selfishness. When left to our own, we do the wrong thing, failing to meet the law. We can hope that the lawyer saw this and came to the realization that there was nothing he could do to justify himself, that he needed a personal savior to atone for his lack of ability to save himself from his sins. Thus, the lessons of the Parable of the Good Samaritan are three-fold: (1) we are to set aside our prejudice and show love and compassion for others. (2) Our neighbor is anyone we encounter; we are all creatures of the creator and we are to love all of mankind as Jesus has taught. (3) Keeping the law in its entirety with the intent to save ourselves is an impossible task; we need a savior, and this is Jesus.

There is another possible way to interpret the Parable of the Good Samaritan, and that is as a metaphor. In this interpretation the injured man is all men in their fallen condition of sin. The robbers are Satan attacking man with the intent of destroying their relationship with God. The lawyer is mankind without the true understanding of God and His Word. The priest is religion in an apostate condition. The Levite is legalism that instills prejudice into the hearts of believers. The Samaritan is Jesus who provides the way to spiritual health. Although this interpretation teaches good lessons, and the parallels between Jesus and the Samaritan are striking, this understanding draws attention to Jesus that does not appear to be intended in the text. Therefore, we must conclude that the teaching of the Parable of the Good Samaritan is simply a lesson on what it means to love one’s neighbor.
______________________________________________________________________
“ἀγάπα τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν”

Ο καλός Σαμαρείτης

Οι «άνθρωποι του Θεού»

—Διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή; ρώτησε κάποτε ένας νομοδιδάσκαλος τον Κύριο θέλοντας να Τον παγιδεύσει. Κι Εκείνος τον παρέπεμψε στις εντολές του Μωσαϊκού Νόμου. Τότε ο νομοδιδάσκαλος ανέφερε τις δύο βασικότερες εντολές της Παλαιάς Διαθήκης, την αγάπη προς το Θεό και την αγάπη προς τον πλησίον. Θέλοντας όμως να δικαιολογηθεί, επειδή έθεσε ένα ερώτημα στο οποίο του ήταν γνωστή η απάντηση, έθεσε κι ένα δεύτερο: Ποιον πρέπει να θεωρώ πλησίον μου; Αυτό το ερώτημα στάθηκε η αφορμή να διηγηθεί ο Κύριος μία υπέροχη παραβολή, την παραβολή του καλού Σαμαρείτη.

Κάποιος άνθρωπος, είπε, κατέβαινε από τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ και έπεσε σε ενέδρα ληστών, οι οποίοι τον λήστεψαν, τον έγδυσαν, τον καταπλήγωσαν και τον εγκατέλειψαν μισοπεθαμένο. Κάποια στιγμή ένας ιερεύς που κατέβαινε στο δρόμο εκείνο, ενώ τον είδε από μακριά, πέρασε από το απέναντι μέρος χωρίς να του δώσει καμία βοήθεια. Παρόμοια και κάποιος Λευίτης, υπηρέτης του ναού, έφθασε στο μέρος εκείνο. Αυτός φάνηκε ακόμη πιο άσπλαχνος. Ήλθε πολύ κοντά, είδε την άθλια κατάσταση του πληγωμένου ανθρώπου κι έφυγε. Ο ιερεύς έφυγε από ενστικτώδη φιλαυτία, ενώ ο Λευίτης έπειτα από υπολογισμό.

Και τα δύο όμως πρόσωπα, ο ιερέας και ο Λευίτης είχαν κάτι κοινό: Ήταν δύο πρόσωπα που είχαν αξίωμα και έργο ιερό. Αυτοί εξαιτίας της ιδιότητάς τους θα έπρεπε περισσότερο από κάθε άλλο άνθρωπο της εποχής εκείνης να είναι συμπονετικοί και σπλαχνικοί, να δείξουν αγάπη στον ετοιμοθάνατο διαβάτη. Αυτοί λόγω της θέσεως τους δίδασκαν και τους άλλους το καθήκον της αγάπης προς τον πλησίον. Κι όμως αθέτησαν το καθήκον τους αυτό. Είναι θλιβερό, εκείνοι που θα έπρεπε να δίνουν το παράδειγμα της αγάπης, να γίνονται παραδείγματα σκληρότητάς. Οι άνθρωποι του Θεού να δυσφημούν τόσο πολύ το Θεό.

Κάτι τέτοιο δυστυχώς επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στην ιστορία σε «ανθρώπους του Θεού». Και είναι φοβερό να συμβαίνει κάποτε και σε μας. Σε μας που θέλουμε να είμαστε άνθρωποι της Εκκλησίας, να αποδεικνυόμαστε στην πράξη άσπλαχνοι, σκληροί, αδιάφοροι στον ανθρώπινο πόνο. Είναι τραγικό να ισχύει κάτι τέτοιο και για μας. Εάν δεν δείξουμε εμείς οι πιστοί χριστιανοί αγάπη, ποιος άλλος θα δείξει; Ο Κύριός μας το ξεκαθάρισε ότι χωρίς την αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας, Βασιλεία ουρανών δεν πρόκειται να κληρονομήσουμε. Η αγάπη προς τον πλησίον είναι η σφραγίδα της γνησιότητός μας, η βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας.

Ο Χριστός, καλός Σαμαρείτης

Η συνέχεια της παραβολής είναι γνωστή. Κάποια στιγμή ένας Σαμαρείτης που διάβαινε από το δρόμο εκείνο είδε τον καταπληγωμένο άνθρωπο, πλησίασε κοντά του και τον σπλαχνίστηκε. Δεν φοβήθηκε μην πάθει τα ίδια, έμεινε κοντά του, έπλυνε τα τραύματά του, τα άλειψε με λάδι και κρασί, τα έδεσε με επιδέσμους. Και αφού με πολύ κόπο ανέβασε τον άνθρωπο αυτόν στο ζώο του, τον μετέφερε σε κάποιο πανδοχείο και τον περιποιήθηκε όλη τη νύχτα. Και την άλλη μέρα το πρωί έδωσε δύο δηνάρια στον ξενοδόχο και του είπε: Περιποιήσου τον για να γίνει καλά. Και ό,τι άλλο ξοδέψεις, καθώς θα επιστρέφω στην πατρίδα μου και θα περάσω πάλι από εδώ, θα σου το εξοφλήσω.
Λοιπόν, ρώτησε ο Κύριος το νομοδιδάσκαλο, ποιος από τους τρεις αυτούς επιτέλεσε το καθήκον του προς τον πλησίον; Κι εκείνος απάντησε: Αυτός που τον συμπόνεσε και τον ελέησε. Ο Κύριος τότε του είπε: Πήγαινε και κάνε κι εσύ το ίδιο.

Αυτή την προσταγή δίνει και σε μας ο Κύριος. Μας ζητά δηλαδή να δείχνουμε αγάπη σε κάθε άνθρωπο που πάσχει, χωρίς να εξετάζουμε αν αυτός είναι δικός μας, ξένος ή εχθρός μας, και χωρίς να υπολογίζουμε θυσίες και κόπους και δαπάνες. Αυτό μας το δίδαξε ο Κύριος όχι μόνο μέσα από την παραβολή αυτή αλλά πολύ περισσότερο μέσα από τη ζωή του. Διότι ο ίδιος έγινε ο καλός Σαμαρείτης για μας. Αγάπησε τους ανθρώπους μέχρι θανάτου. Η αγάπη του κορυφώθηκε και έλαμψε σε όλο το μεγαλείο επάνω στο Σταυρό. Και μας ζητά να μάθουμε κι εμείς να αγαπάμε, να γινόμαστε καλοί Σαμαρείτες στους γύρω μας.

Δυστυχώς όμως στην εποχή μας, ενώ όλοι μιλούμε για αγάπη, πραγματική αγάπη δεν έχουμε. Κι αυτό φαίνεται περισσότερο στις σχέσεις μας με τα δικά μας πρόσωπα. Πώς τους μιλάμε, πώς τους φερόμαστε; Αλλά αν δυσκολευόμαστε να αγαπήσουμε τους δικούς μας, πόσο μάλλον τους ξένους; Γι΄ αυτό υποφέρουμε. Διότι αγάπη σημαίνει θυσία, σημαίνει να δίνουμε κι όχι να απαιτούμε να γίνουν οι άλλοι καλοί για να τους αγαπήσουμε. Αγάπη σημαίνει να γίνει πλατιά η καρδιά μας όπως των αγίων για να χωράει όλους, ακόμη κι αυτούς που μας δυσκολεύουν. Να τους προσφέρουμε την αγάπη μας με απαλό τρόπο, χωρίς να έχουν την αίσθηση ότι κάνουμε προσπάθεια για να τους αγαπήσουμε. Να ακούμε με πόνο τον πόνο τους, να τους ανακουφίζουμε στο πρόβλημά τους. Κατανοώντας το χαρακτήρα τους, να διαισθανόμαστε την κούρασή τους, τις δυσκολίες τους, τις επιθυμίες τους. Και να τους προσφέρουμε την αγάπη μας άλλοτε μ’ ένα στοργικό λόγο κι άλλοτε με τη σιωπή μας· άλλοτε με τη διακονία μας κι άλλοτε με θυσίες που κοστίζουν ίσως πολύ. Έτσι θα γίνουμε καλοί Σαμαρείτες. Έτσι θα δούμε πρόσωπο Θεού.